ABD doları, koronavirüs pandemisinin başladığı 2020 yılından bu yana, ABD Merkez Bankası'nın jeopolitik ve jeostratejik değişimler ve yavaşlayan enflasyon nedeniyle bu sene faiz indirimine başlayacağına dair artan beklentiler nedeniyle zayıfladı ve bu, o zamandan bu yana en kötü yıl oldu. Detaylar haberimizde.

DOLAR YÜKSELİŞTE

2020'de %6,09 düşüş kaydeden dolar endeksi, 2021'de %6,3, 2022 yılında ise %8,07 yükseldi. Doların geçen yılki düşüşünün büyük kısmı geçen yılın dördüncü çeyreğinde meydana geldi; bu durum, Fed'in enflasyonun azalmasıyla birlikte bu sene para politikasını gevşetmeye başlayacağı yönündeki artan beklentileri yansıtıyor. Doların düşüşü, Fed'in Aralık ayındaki son Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında "güvercin" bir ton benimseyerek 2024 yılında toplam 75 baz puanlık bir faiz indirimi öngörmesiyle hızlandı. Dolar endeksi, Fed'in faiz indirimlerinin zamanlamasına ilişkin belirsizlik nedeniyle bu yılın başlarında yükseldi ve Fed'in son toplantısına ilişkin tutanakların, faiz oranlarının beklenenden daha uzun süre yüksek kalabileceğini göstermesinin ardından düştü. Bunların yanı sıra, devam eden Rusya-Ukrayna krizi de dahil olmak üzere jeopolitik ve jeostratejik değişimlerin, doların ticaret ve finans alanındaki hegemonyasına meydan okuduğunu da belirtmekte fayda var. Özellikle ABD'nin Rusya'ya yönelik yaptırımları bazı ülkeleri dolara aşırı bağımlılığa karşı uyardı ancak faiz oranlarının yükseldiği bir ortamda güçlü dolar, gelişmekte olan ülkeler için daha pahalı hâle geliyor ve bazı ülkeler sizi ticaret yapmaya teşvik ediyor. Analistler, zayıf ABD makroekonomik göstergeleri nedeniyle dolardaki zayıflığın muhtemelen 2024'te de devam edeceğini söyledi. Analistler, Fed'in faiz indirimlerinin zamanlaması konusunda hâlâ belirsizlik bulunduğunu, ilk indirimin enflasyon düşerken aşırı sıkılaşmayı önlemek için mi yoksa ekonomik büyümenin yavaşlaması sebebiyle mi olacağı konusunda belirsizliğin bulunduğunu belirtti. Diğer para birimlerinin dolar karşısında son bir yıldaki performansına bakıldığında, sterlin 2023'te dolar karşısında %5,2 oranında değer kazanarak 2017 yılından bu yana en büyük yükselişini gerçekleştirdi. Euro da iki yıl üst üste değer kaybettikten sonra geçen sene toparlandı ve dolar karşısında %3,1 oranında değer kazandı. Dünya merkez bankaları döviz rezervlerindeki hakim konumlarını sürdürdüler. Dünyanın en yaygın kullanılan rezerv para birimi olan ABD doları, geçtiğimiz sene de bu konumundaydı. 

Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre ABD doları, geçen senenin üçüncü çeyreğinde küresel döviz rezervlerinin tahmini olarak %59'unu oluşturuyordu. Oxford Economics baş analisti John Canavan, dolar endeksinin geçtiğimiz seneyi %2'den fazla düşüşle tamamladığını ve 2023 için tutarlı bir yön bulunmadığını söyledi. Canavan, diğer küresel merkez bankalarının şahin bir görünüm sürdürürken, Fed'in faiz oranlarında zirveye yaklaşarak 2021 ve 2022'de keskin bir yükselişe geçeceği beklentisinin bulunduğunu hatırlattı. Dolar endeksindeki düşüşe bunun neden olduğuna dikkat çekti. Canavan, bu sene faiz indirimi beklentilerine atıfta bulunarak, "Fed'in faiz indirimine başlamasıyla birlikte dolardaki kademeli düşüşün bu sene de devam etmesini bekliyoruz" dedi. Avrupa Merkez Bankası da dahil olmak üzere diğer bazı merkez bankalarının da bu tempoyu takip etmesi muhtemel ancak Fed'in ilk faiz indirimi ve Japonya Merkez Bankası'nın aşırı faiz indirimleri, bu yıl parasal genişleme politikasının kademeli olarak tersine çevrilmesine yönelik hareketi bir başlığa itti. American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanlarından Stephen Kamin de doların geçtiğimiz seneki hareketlerinin Fed ve diğer merkez bankalarının para politikası beklentilerinden etkilendiğini söyleyerek, bunun gibi faktörlerden kaynaklandığını açıkladı. ABD enflasyonundaki düşüş, mali piyasalara Fed'in sıkılaştırmayı gevşetmeye başlayacağı ve sonunda para politikasını gevşeteceği güvenini verdi. Kamin, Fed'in uzun süre şahin politikasını sürdüreceğine yönelik piyasa beklentileri ve ek tahvil ihracına yönelik beklentilerin resesyona neden olması sebebiyle tahvil getirilerinin yıl ortasında yükselmeye başladığını hatırlattı. Dolar endeksi yeniden yükseldi. Kamin, ABD enflasyonunun düşmeye devam ettiğine ve Fed'in 2024 yılında genişlemeye başlamasının beklendiğine dair işaretler üzerine dolar endeksinin 2023 senesi yıla başladığı seviyeden daha düşük bir seviyede bitirdiğini ifade etti. Kamin, doların para politikası duruşundan etkilenmeye devam edeceğini vurgulayarak, şunları ekledi: "Piyasanın Fed'in şu anda beklediği kadar hızlı gevşemeyeceğini ve aynı şeyin ECB için de geçerli olacağını anlamanın önemli olduğunu düşünüyorum. Merkez bankaları için durum böyle olacak, çok fazla fırsat olduğunu düşünüyoruz, ancak doların orta vadede mevcut seviyelerde kalmasını bekliyoruz."