Emlak fiyatları ve kiralar milyonlarca vatandaşın karşılaştığı ortak bir sorun olmayı sürdürüyor. Artan fiyatlar ile birlikte üksek faiz oranları, ihtiyaç sahibi kişiler için konutları erişilemez hale getiriyor ve ev sahibi olma oranları düşüyor. Ancak günümüzde hane halkı için ev sahibi olmak kadar kiralamak da zorlaştı. Ancak anketlerde ve raporlarda son dönemde evde durum değişirken fiyatların ve kiraların yükselişini sürdürdüğü ancak hızının ciddi oranda yavaşladığı dikkat çekiyor.
Fiyatlar ne kadar arttı?
Merkez Bankası (TCMB) tarafından Ekim ayı gayrimenkul fiyat endeksi açıklandı. Fiyatlar ay bazında yüzde 3,8, yıl bazında ise yüzde 86,5 arttı. Aylık büyüme oranı son beş ayın, yıllık büyüme oranı ise son 21 aydaki en düşük seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın ekim ayında yıllık artış oranının 188,2 kişi olduğu bildirilmişti.
- İstanbul'da aylık büyüme yüzde 2,89, yıllık büyüme ise yüzde 74,45 oldu. Aylık oran son 5 ayın en düşük seviyesinde, yıllık yüzde oranı ise son 22 aydaki en düşük seviyesinde gerçekleşti. Geçtiğimiz Ekim ayında mega kentin yıllık büyüme oranı neredeyse %205'ti.
- Daha düşük hızlar daha ucuz fiyatlar anlamına gelmemekte olduğu belirtiliyor. Ülke genelinde ortalama olarak metrekare fiyatı 30 bin lira üzerinde, yani 100 metrekarelik bir evin ortalama fiyatı 3 milyon liranın üzerinde olduüu söyeniyor. İstanbul'da metrekare fiyatının 44 bin 386 lira olduğu eblirtilirken Ankara'da ortalama metrekare fiyatının bir önceki yıla göre yüzde 101,5 artışla 23 bin 303 lira olduğu, İzmir'de ise yüzde 80,1 artışla 34 bin 774 liraya yükseldiği ifade ediliyor.
KİRALARIN SEYRİ
Konut inşaatında olduğu gibi kiraların artış hızı da düşüyor. Sayılarda da sınırlı da olsa bir azalma oldu. Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa'nın verilerine göre Türkiye'de aylık kira değişimi Eylül'de yüzde 1,42, Ekim'de yüzde 0,22, Kasım'da ise yüzde 0,81 oldu. Geçen yıla baktığınızda aylık büyüme oranı yüzde 14'lere kadar çıkıyordu.
- İstanbul'da kira düşüşü Ekim ayında yüzde 1 oranında düşerek üç yıl aradan sonra ilk kez kaydedildi. Kasım ayında bir önceki aya göre %1 düştü. Geçen yıl bu oran yüzde 8'e yükseldi.
- Göçmen nüfusun yoğun olduğu, gayrimenkul ve kira fiyatlarının hızlı arttığı Ankara ilinde de gözle görülür bir ekonomik yavaşlama hatta düşüş yaşandı. Endexa'nın raporuna göre kiralar Ekim'de %0,59, Kasım'da ise %1,63 düştü. Kentte geçen yıl aylık artış oranına bakıldığında özellikle depremden sonra yüzde 21'e ulaştığı tahmin ediliyor.
- İzmir'de kira fiyatları stabilde kaldı. Şehirdeki kira fiyatları geçen yıl ayda %12'ye kadar arttı, ancak son üç ayda ayda yalnızca %1,5 ila %2 arttı.
Yavaşlamanın nedeni..
İstanbul Gayrimenkul Değerleme A.Ş. (İGD) Yönetici Ortağı Dr. Ahmet Büyükduman, piyasadaki durgunluğa ilişkin şunları söyledi:
"Geçmişte fiyatlar enflasyonun çok üzerindeydi. Şu anda eğilim ortalamaya dönüş yönündedir. Bilindiği üzere hızlı koşan at yorulur ve dinlenir. Artan fiyatlar ve yüksek kredi faizleri konuta erişimi zorlaştırdı ve talebi azalttı. Bu da fiyata yansıdı. Kiraların düşmesinden ziyade durgunluktan bahsedebiliriz. Bunda yabancı sayısının azalması, günlük kira düzenlemeleri, büyük şehirlerden ters göç gibi faktörler etkili oldu. Bunlar kısmen tedariki destekledi. Artış hızı düştü."