Son dönemlerde kira artış oranlarının yüzde 65'e ulaşmasıyla birlikte, ev sahiplerinin kiracı seçimi konusunda daha titiz davrandığı gözlemleniyor. Borç durumu, kredi notu ve kefil talepleri gibi konuların yasal olup olmadığını inceleyen uzmanlar, kiracılar ve ev sahipleri arasındaki hak ve yükümlülüklerin sınırlarını açıklıyor.
Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, ev sahiplerinin atması gereken doğru adımların doğacak problemleri önceden engelleyebileceğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu: "Kiracı araştırması yapmak, kira sözleşmesi hazırlamak ve ödeme koşullarını belirlemek gibi unsurlar, uzun vadeli ve sorunsuz bir kiralama süreci için oldukça önemlidir. Olası bir sorunda yasal yollara başvurabilmek için tüm işlemlerin belgelenebilir olması gerekir. Ancak kiracının mahremiyetine müdahale etmek ile onu yakından tanımak arasında çok ince bir çizgi bulunmaktadır."
GELİR BELGESİ VE YASAL TALEPLER
Şimşek, ev sahibinin kiracının aylık gelirini belgelendirmesini isteyebileceğini belirtti. "Kiracının kira ödemelerini geciktirmesi durumunda, ev sahibinin ceza uygulaması söz konusu olamaz; ancak yasal yollara başvurarak tahliye davası açabilir. Kiracının borç durumunu öğrenmek ve findeks raporu talep etmek, kiracının özel hayatına müdahale anlamına geldiğinden, yasal değildir," şeklinde açıklama yaptı.
TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ
Şimşek, tahliye taahhütnamesine de dikkat çekerek, "Tahliye taahhütnamesi, kiracının belirli bir tarihte taşınmazı tahliye edeceğini beyan eden yazılı bir belgedir. Bu taahhütnamenin geçerlilik koşulları, kira sözleşmesi yapıldıktan sonra verilmiş olması, boşaltılacak tarihin net bir şekilde belirtilmesi ve yazılı şekil şartına uygun hazırlanmasıdır. Taahhütnameyi kiracının bizzat imzalaması gerekmektedir. Kira kontratı yapılmadan önce hazırlanan tahliye taahhütnamesi ise geçersiz sayılmaktadır," dedi.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, fiyatların yükselmesi ve TÜFE'nin yüksek çıkmasının ev sahiplerini güvenilir kiracılar aramaya yönlendirdiğini belirtti. "Ev sahipleri, kira bedellerinin yüksek olduğunu ve bu miktarların kolayca ödenemeyeceğini farkındalar. Bu nedenle, mümkün olduğunca kriterler belirleyerek kefil, tahliye taahhüdü, findeks raporu ve hatta GBT talep ediyorlar. Bu taleplerin yasal bir engeli yoktur, çünkü kira sözleşmesi, iki tarafın da belli istek ve taleplerde bulunabildiği bir anlaşmadır," şeklinde konuştu.
Avukat Sinan Keskin, ev sahiplerinin isteklerinin vatandaşlar ve kiracılar arasında endişe uyandırdığını ifade ederken, bu taleplerin hukuka uygun olmasının önemine vurgu yaptı. "Borç durumunun kontrol edilmesi ve findeks raporunun talep edilmesi hukuki bir engel teşkil etmez, ancak bu süreçte kişisel verilerin korunması kanunlarına uyulması şarttır," dedi.
Keskin, kefil talebinin yasal olduğunu ancak kiracının kefil bulamaması durumunda alternatif çözümler üzerinde uzlaşılabileceğini belirtti. Tahliye taahhütnamesinin yasal olarak bağlayıcı ve geçerli olması açısından taahhütnamenin hazırlanışı ve taahhüdün verildiği zamanın kira sözleşmesinin yapıldığı tarihle uyumlu olmasının önemli olduğunu vurguladı.