AKP'nin uzun yıllar bağımsız olması gerekli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na (TCMB) karşı talimatı ve ısrarlı faiz indirimi kararlarından dolayı Türkiye'de rekor üstüne rekor kıran dolar, 21 Aralık 2021'de devreye giren Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemiyle bir gece içinde 8 liranın üstünde düşüş göstermişti. Ancak son iki yılda KKM'nin taleplerine rağmen dolar kuru yüzde 100'ün üzerinde artış göstererek 2024 yılına 30 liranın üzerinde girdi.
En son 2024 yılı sonuna kadar uzatılmasına karar verilen KKM uygulamasında bankaların uyguladığı asgari faiz oranı eylül ayında kaldırılmış olsa bile yeni yılda bankalar yüzde 85'lik sözleşme faizi asgari faizini ödemek zorunda kalıyor. Şu anda değeri 2 milyar 458 milyar 545 milyon TL olan KKM para birimi, dolar kurunun önüne geçse de sistem üyelerine ödenen kur farkı Hazine tarafından, yani vatandaşların ödediği para birimiyle karşılanıyor.
"BU, TÜRKİYE TARİHİNDE EŞSİZ DÖVİZ RİSKİNE NEDEN OLUYOR"
Geçtiğimiz günlerde borsalardaki korumalı mevduatlara ilişkin yorumlarıyla adından söz ettiren Economim.com yazarı Alaattin Aktaş, "Büyük bir sorunumuz var" demişti. Borsa korumalı mevduatlar dünyanın imrendiği bir icat olarak lanse edildi. Bütçeden ve Merkez Bankası'ndan bu hesap açanlara aktarılan kaynaklarla ilgili, aslında KKM'nin yarattığı çıkmazı "Uygulama süreci tamamlandığında felaket olacak" sözleriyle ortaya koydu.
Alaattin Aktaş, öşesinde yayımlanan son yazısında, döviz KKM'nin aniden çalışmayı durdurması durumunda aslında fonların büyük bir kısmının döviz tevdiat hesabına geçebileceğini ve bu durumun döviz kaynağı oluşturabileceğini belirtirken Türkiye tarihinde benzeri görülmemiş bir risk yaratabileceğini kaydetti.
KKM'DE YENİ YASAKLAR
Uzman isim, KKM'nin belli bir zaman dilimindeki çöküşünün çok ciddi olduğuna, öte yandan eriyen paranın neredeyse tamamının TL'ye çevrilebilen KKM formunda olduğuna ve KKM hisselerinin çoğunluğunun şu anda borsada işlem gördüğüne inanıyor. Aktaş, önümüzdeki günlerde Merkez Bankası'nın dövize çevrilen KKM hesaplarına yeni kısıtlamalar getirebileceğini belirterek, şu açıklamayı yaptı:
"Dövize çevrilebilecek KKM miktarının azaltılmasına yönelik ilave tedbirlerin alınması şaşırtıcı olmaz. Son dönemde bu hesapların zorunlu karşılık oranlarının düşmesine ve dolayısıyla Bankaların bu hesaplarda zemin kazanmasına rağmen, yine de bir miktar artış olacak. orta vadede KKM'den ayrılma arzusu. Zaman içerisinde halihazırda geçerli olan politika faiz oranı olan %85'in altında olmamak şartı daha da düşürülebilecek.
Ancak döviz hesapları ekonomi yönetiminin zaafıdır: Bu hesaplar aniden feshedilirse işlem yapılması gereken adres mevduat değil döviz olacaktır. Bu nedenle bu konuyla ilgili tedbirler çok dikkatli bir şekilde alınacaktır."