ASGARİ ÜCRET İLE İLGİLİ SON GELİŞMELER
Sene sonuna az bir zaman kala çalışanların dört gözle beklediği zam oranı tahminleri de ekonomistler tarafından yavaş yavaş yapılıyor. Çalışanların merakla bekledikleri asgari ücretin ne kadar olacağı ile ilgili merak edilen soruya ise bakın hükümet tarafından ne yanıt geldi. İşte detaylar…
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, geçtiğimiz günlerde asgari ücretin yılda bir kere yapılacak şekilde düzenleneceğini ifade eden açıklamaları ile gündeme gelmişti.
Bakanın bu açıklamalarının ardından ise Ekonomist Muhammet Bayram asgari ücretle ilgili önemli değerlendirmeler yaptı. Bayram “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Kabine toplantısının ardından asgari ücrete yönelik öngörüde bulundu. Yapılan açıklama, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in hedeflenen enflasyona göre artış yapacağız söylemine uygun. Merkez Bankası’nın fiyatlama davranışlarına devam etmesi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması için önemli bir açıklama. Burada piyasada davranışlarının yönetilmesi adına önemli bir husus var. Normal şartlarda asgari ücret konuşulmaya başlandığından itibaren bazı tüccarlar zam yapmaya başlıyor. Sayın Bakan Şimşek bunun engellenmesi adına dedi ki: Hedeflenen enflasyona göre zam yapacağız. Gelinen noktada Merkez Bankası’nın Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 67.23 olarak açıklandı. Merkez Bankası’nın beklentisi yüzde 65’lerde. Enflasyon beklentileri düşüyor. Burada vatandaşın önceki enflasyonu da üstlenmesinden dolayı ciddi bir artış beklentisi var.
TEK SEFERLİK ARTIŞ YETERLİ Mİ?
Konu ile ilgili olarak Bayram eğer ara zam yapılmaz ise enflasyon farkı artı gelecek dönem enflasyon farkının da eklenmesi gerektiğini belirtti. Bayram sözlerine ek olarak ara zam yapılacağından yana olduğunu belirtti.
Bayram zam yapılmaması durumunda ise şu formülden bahsetti: ‘ Eğer yapılmayacaksa da son 6 aylık enflasyon beklentisi yüzde 38. Yani yüzde 38 + gelecek yılın ilk 6 ayı enflasyonuna yönelik artış yapılabilir. Bu çok büyük bir artış olur ve enflasyonu olumsuz etkiler. Ekonomiyi ücret fiyat sarmalına sokabilir. Ben o nedenle tekrardan bir ara zam yapılabileceğini düşünüyorum. Enflasyon mayıs ayına kadar yüksek seyredecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çalışanları enflasyona ezdirmeme politikası mevcut. Ben o yüzden 2024’ün ortalarına doğru tekrardan asgari ücret ara zam geleceğini düşünüyorum. Tek zam 2025'te uygulanabilir 2025’e geldiğimizde yılda tek sefer asgari ücret konuşabilir hale gelebiliriz. 2025’te sene sonu enflasyon beklentisi yüzde 15 olarak belirlendi. Bu makul bir enflasyon oranıdır. 2026 itibarıyla tek haneli enflasyon beklentisi mevcut. Böyle giderse enflasyonun tek haneye ineceğini görebileceğiz. Enflasyon farkının üzerine çıkılacak mı? Eğer Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda gelecek yıl 1 kez asgari ücret belirlenecek denirse asgari ücret 6 aylık enflasyon farkının üzerine çıkacaktır. Enflasyon farkı kadar artış ve refah payı artışı olursa gelecek sene tekrar ara dönemde zam yapılacaktır diyebiliriz. Asgari ücret ne kadar olur? En düşük enflasyon beklentim yüzde 35’ler civarında. Eğer yüzde 35 olursa asgari ücret 15 bin 392, yüzde 50 artış olursa ki bu bizim olabilecek en yüksek artış beklentimizdir. Yüzde 50 artış olması durumunda 17 bin 103 TL yapar. Benim tahminim yüzde 45’ler seviyesinde olacağıdır, bu da 15 bin 962 TL yapar, psikolojik sınır 16 bin TL’dir. 'Vergi dilimi sabitlenmeli' Alım gücünü artırmaya yönelik hususların değerlendirilmesi gerekiyor. Ücretlilerin vergi dilimleri sabitlenmelidir. Çalışanlar 1 yıl boyunca aynı vergi oranı ile vergilendirilmelidir. Çünkü dönem ortasında vergi dilimine girip maaşlarında çok daha fazla kesinti yaşayabiliyorlar. Bakan Işıkhan’ın ‘Tek zam olacak şekilde çalışıyoruz’ açıklaması çok önemli. Eğer Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda vergi dilimi sabitlenirse, istisnanın yanlış uygulanması düzeltilirse çalışanlara yılda tek sefer artış yapılabilir. Bu alım gücünü artıran bir husustur. Şu anda en düşük maaşı alan bir kişi üçüncü, dördüncü ayda vergi dilimine girebiliyor. Yüzde 15’ten sonra yüzde 20 vergi dilimine girebiliyor. Eğer bu düzenlemeler yapılırsa yılda tek sefer asgari ücret belirlenebilir.”